«2ο Γυμνάσιο-Λύκειο και ελεύθερη
Θεσσαλονίκη - Βίοι παράλληλοι»
Γιώργος Συνεφάκης
Πρόεδρος του Συλλόγου αποφοίτων του 2ου
Γυμνασίου-Λυκείου Θεσσαλονίκης ‘ΙΚΤΙΝΟΣ’
Λόγος στην Αίθουσα τελετών
του Α.Π.Θ. για τα 100 χρόνια του 2ου ΓΕΛ
Θεσσαλονίκη, 9 Νοεμβρίου 2014
Αξιότιμοι προσκεκλημένοι, κύριε Υπουργέ,
κύριε Αντιπεριφερειάρχα, αγαπητέ φίλε κύριε Κοσμήτορα της Πολυτεχνικής Σχολής
του ΑΠΘ και συναπόφοιτε, αξιότιμοι καθηγητές του Σχολείου μας, πρώην και νυν,
αγαπητές και αγαπητοί γονείς και παιδιά, αγαπητές και αγαπητοί διαχρονικά απόφοιτοι,
φίλες και φίλοι του 2ου Γυμνασίου-Λυκείου Θεσσαλονίκης ‘ΙΚΤΙΝΟΣ’, εκλεκτοί
μας προσκεκλημένοι, κυρίες και κύριοι.
Καλωσήρθατε στην κεντρική εκδήλωση για τον
εορτασμό των 100 χρόνων του Σχολείου μας. Καλωσορίσατε στην μεγάλη Αίθουσα
Τελετών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, του μεγαλύτερου ναού της
επιστήμης και της έρευνας στα Βαλκάνια.
Η μοίρα η καλή, μας όρισε εμάς του Δ.Σ. του Συλλόγου
αποφοίτων του 2ου και εμένα προσωπικά, να τον διοικούμε, από τον
Οκτώβριο του 2012 που δημιουργήσαμε τον ΙΚΤΙΝΟ, έως τον Οκτώβριο του 2015.
Εμείς λοιπόν είμαστε οι τυχεροί που είχαμε την μεγάλη τιμή να διοργανώσουμε τις
εκδηλώσεις για τον εορτασμό των 100 χρόνων από την ίδρυση του Σχολείου μας το
1914, διότι το Σχολείο μας ιδρύθηκε 2 χρόνια μετά την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης,
ως η πρώτη σχολική και ουσιαστικά πρώτη εθνική εκπαιδευτική μονάδα της πόλης
μας.
Ξεκινήσαμε τη θητεία μας με στόχο ο ΙΚΤΙΝΟΣ να
συμβάλλει ενεργά και με όλες του τις δυνάμεις στη μορφωτική, πολιτιστική και
εκπαιδευτική αναβάθμιση του Σχολείου μας, αξιοποιώντας στο έπακρο το δυναμικό
των μελών του Συλλόγου. Ξεκινήσαμε τη θητεία μας με στόχο ο ΙΚΤΙΝΟΣ να κινηθεί
δυναμικά προς πάσα κατεύθυνση, ώστε το Σχολείο μας να αποτελέσει έναν μεγάλης
εμβέλειας πολιτιστικό πυρήνα της πόλης μας, τιμώντας και συνεχίζοντας την
παράδοση των 100 χρόνων αδιάλειπτης παρουσίας του στην εκπαίδευση και μόρφωση
των παιδιών της Θεσσαλονίκης.
Από αυτό το Σχολείο, από αυτό το αναπόσπαστο
στοιχείο της νεότερης ιστορίας της πόλης μας, έχουν αποφοιτήσει διαχρονικά
μεγάλες μορφές της Τέχνης, της Επιστήμης, του Πολιτισμού και της εν γένει
Κοινωνικής Ζωής και Προσφοράς προς την Πατρίδα μας. Αναφέρω ενδεικτικά, από
τους χιλιάδες αποφοίτους μας, τα ονόματα των αειμνήστων Μανώλη Ανδρόνικου, Μιχάλη
Καραγάτση, Γιώργου Βαφόπουλου, Τάκη Βαρβιτσιώτη, Απόστολου Βακαλόπουλου, Παναγιώτη
Σπύρου και άλλων πρωτοπόρων διαμορφωτών της σύγχρονης Ελλάδας. Από τους εν ζωή
και γεμάτους ενέργεια, αναφέρω ενδεικτικά τους Ντίνο Χριστιανόπουλο, Δημήτρη
Παντερμαλή, Γιώργο Αναστασιάδη, Κώστα Βουτσά και πολλούς άλλους, ων ουκ έστιν
αριθμός. Εκατοντάδες πανεπιστημιακοί δάσκαλοι, πεφωτισμένοι άνθρωποι,
επιστήμονες που προσέφεραν και προσφέρουν στην κοινωνία μας γνώση και πολιτισμό,
χιλιάδες καταξιωμένοι πολίτες σε κάθε χώρο και παρόντες σε κάθε έκφανση της
κοινωνικής, οικονομικής, πολιτιστικής και πολιτικής ζωής αυτού του τόπου, σ’
αυτό τον χώρο φοίτησαν, αποφοίτησαν και συνέβαλαν στη διαμόρφωση της σύγχρονης
Θεσσαλονίκης, της Ελλάδας και παντού στον κόσμο όλο.
100 χρόνια λοιπόν παρουσίας
στην πόλη μας.
100 χρόνια ταυτισμένα με την
ιστορία της Θεσσαλονίκης, με αυτό το σταυροδρόμι των πολιτισμών, με αυτή την
όσμωση των φυλών, με αυτή την πολυπολιτισμική πόλη. 100 χρόνια λοιπόν, συνυφασμένα
και παράλληλα με τις λύπες και τις χαρές της πόλης μας, με τους καημούς και τα
κέφια της, με τους αναστεναγμούς και τα χαμόγελά της. 100 χρόνια με πληγές, με
πυρκαγιές το 1917, με προσφυγιές το 1922, με Μάηδες το 1936, με πολέμους, με
Κατοχή, με διαχρονικούς εκτοπισμούς, με Γεντί Κουλέ, με Λαμπράκηδες και Χαλκίδηδες,
με χούντες, με κακουχίες, με σεισμούς. Όμως και 100 χρόνια με όμορφες στιγμές,
με ευφορία, με Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο, με Διεθνή Έκθεση, με Κρατικό Θέατρο
Βορείου Ελλάδος, με Αρχαιολογικό και Βυζαντινό Μουσείο, με Μακεδονικό και
Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, με Μουσείο Μακεδονικού Αγώνα, με Εταιρεία
Μακεδονικών Σπουδών, με Κρατική Ορχήστρα, με Φεστιβάλ Κινηματογράφου, με Γ’
Σώμα Στρατού, με συνεχή ανοικοδόμηση από τις καταστροφές, με ανάπτυξη, με
πολιτισμό, με την ανακάλυψη της Βεργίνας και του Δίου, με τα ρεμπέτικα για την
Θεσσαλονίκη μας μεγάλη φτωχομάνα του Τσιτσάνη, με τον φλοίσβο και την αύρα του
Θερμαϊκού, με τον Ηρακλή, τον Άρη, τον ΠΑΟΚ και τον Απόλλωνα Καλαμαριάς.
Όλα αυτά πάντα με τον
ανυπέρβλητο και επιβλητικό εικαστικό φόντο του Ολύμπιου βουνού των Θεών. Και
πάντα κάτω από τη σκιά του συμβόλου της πόλης μας, του Λευκού Πύργου να μας
δροσίζει.
Μαζί με την πόλη, το Σχολείο
με τους μαθητές του. Βίοι παράλληλοι.
Γενιές που κάναν μάθημα στα
υπόγεια της ΧΑΝΘ, γενιές που κάναν μάθημα στην Αγιά Σοφιά, γενιές που κάναν
μάθημα στην παλιά Οικοκυρική, γενιές που ταλαιπωρήθηκαν, γενιές που
εκτοπίστηκαν από τους Ναζί (99 μαθητές εβραϊκού θρησκεύματος εκτοπίστηκαν το
1943 και χάθηκαν), γενιές που πρωτοχάρηκαν το Σχολείο στο σημερινό κτίριο από
το 1933, γενιές που δάνειζαν τις αίθουσές του και φιλοξενούσαν μεταγενέστερα
σχολεία, ημερήσια και εσπερινά, αρρένων και θηλέων, γενιές μαθητών που
μορφώθηκαν, που διακρίθηκαν, που πρόκοψαν. Γενιές με φθαρμένα αλλά καθαρά πουκάμισα
και παντελόνια και βλέμματα, με κουρεμένα μαλλιά και με αστραφτερά χαμόγελα.
Άλλαζε η πόλη μας μορφή και
ονόματα, άλλαζε και το Σχολείο μας. Το στίγμα του, από την οδό Σχολείων, στην
οδό Ικτίνου. Από δρόμο σε πεζόδρομο. Από 6τάξιο 2ο Γυμνάσιο Αρρένων,
σε 3τάξιο Γυμνάσιο και Λύκειο Αρρένων. Μετά από Αρρένων σε Μεικτό και σήμερα
Γενικό Λύκειο. Από Β κεφαλαίο τονούμενο σε 2ο αριθμητικό. Σημεία των
καιρών γαρ.
Όλοι μας όμως μάθαμε
γράμματα. Κάποιοι απόφοιτοι μεγαλούργησαν, οι άλλοι στελέχωσαν την πόλη και την
χώρα, φτιάξανε τη ραχοκοκκαλιά της οικονομίας της, της διοίκησής της, της
εκπαίδευσής της, της παιδείας της, του πολιτισμού της, της μουσικής και των
τεχνών της. Πολλοί μετανάστευσαν σε νέες προσφυγιές, στην Αθήνα και στο
εξωτερικό, μια που δεν τους χωρούσαν τα όρια της πόλης μας, όπου διέπρεψαν και
διαπρέπουν ακόμη και συνεχώς.
Ο Γενικός μας Γραμματέας Γιώργος
Μουμουζιάς, στο πόνημά του «100 χρόνια 2ο», τους μέτρησε όλους τους
απόφοιτους, έναν προς έναν. 9.083 άτομα επακριβώς, από το 1914 μέχρι το 2013.
Μια ολόκληρη πόλη.
«Πλημμυρίζουν
το χθες μαγεμένες σκιές, που ξοπίσω μου γράφουν τροχιά, με κρατούνε θαρρώ σαν
αλήθειες παλιές σε λαβύρινθο δέσμιο βαθιά», τραγουδούσε ο συγχωρεμένος Νίκος Παπάζογλου.
Και σήμερα, εμείς όλοι, γιορτάζουμε τα 100
χρόνια του Σχολείου μας. Τιμούμε τα χρόνια της μορφωτικής μας δομής, τιμούμε
τα χρόνια της άνθισής μας ως ανθρώπων, τιμούμε τα χρόνια της τρυφεράδας μας. Τιμούμε
τη μνήμη των τεθνεώτων αποφοιτησάντων και συμμαθητών μας, τιμούμε τους
καθηγητές μας που μας μάθανε γράμματα, τιμούμε τις μνήμες τις παράξενες, τις
μυστήριες, αλλά και όμορφες, των μαθητικών μας χρόνων, τιμούμε τα πρώτα μας
σκιρτήματα της ζωής και των εφηβικών μας ερώτων. Εμείς οι παλαιότεροι τιμούμε
τα Άνδρα μοι ένεπε Μούσαν πολύτροπον, τα Ρεγκίνα ρόζας άματ, τις
Σταχτομαζώχτρες και τα Λευτεριά για λίγο πάψε να χτυπάς με το σπαθί, την
τρισήλιον θεότητα, τα τετράγωνα της υποτεινούσης, τα όπερ έδει δείξαι, τα
υδρογόνα δύο οξυγόνα μας, τις αρχές του Αρχιμήδη, τους νόμους του Μέντελ και
του Νεύτωνα, τα εν-δυό κάτω και το κάθισμα βαθύ με υπερέκταση χειρών. Τιμούμε τα
70 και 80 άτομα ανά Τμήμα, τα τρεις-τρεις στα ξύλινα θρανία των 2 ατόμων. Οι
νεότεροι θα θυμούνται αργότερα άλλα πράγματα, άλλα μαθήματα, άλλες γνώσεις,
άλλες ατμόσφαιρες, άλλα ήθη, άλλα έθιμα, άλλη γλώσσα, άλλα βιβλία, άλλες
ορολογίες, άλλες ανέσεις. Η ζωή συνεχίζεται ως καμπύλη, με τα κυρτά και τα
κοίλα της, τα πάνω της και τα κάτω της, τα άλτα και τα μπάσα της, τους
Μεσαίωνες και τις Αναγεννήσεις της.
Τιμούμε παράλληλα τις φασαρίες μας, τις
κοπάνες μας, τις ζαβολιές μας, τα χαστούκια μας, τις επιπλήξεις και τις αποβολές
μας. Τιμούμε ακόμη την αυστηρότητα και τον αυταρχισμό κάποιων καθηγητών. Ο πανδαμάτωρ
χρόνος όλα τα απαλύνει, όλα τα αμβλύνει, όλα τα επουλώνει. Τιμούμε την
αξιολόγηση που κάναμε σιωπηλά, ο καθένας μας, στους καθηγητές μας, ως προς την
ατομική προσφορά και συμπεριφορά του καθενός τους.
Τιμούμε τελικά εκείνη την απροσδιόριστη
αίσθηση της όσμωσης της μάθησης με τις αντιφάσεις της σωματικής και ψυχικής μας
ανάπτυξης ως εφήβων και ως πολιτών. Τιμούμε τελικά 6 χρόνια από τα νειάτα μας.
Τιμούμε τις εφηβικές μας χαρμολύπες.
Τιμούμε όμως επίσης, με μεγάλο παράπονο έως
και θυμό, τα 81 χρόνια μοναξιάς του κτιρίου μας, που κανείς αρμόδιος, είτε
υπουργός (και αποφοίτησαν αρκετοί από αυτό), είτε δήμαρχος, είτε θεσμικός
παράγων εν γένει, δεν αξιώθηκε, δεν καταδέχθηκε ή δεν ενέσκηψε στο να το
διατηρήσει, να το αναδείξει και να το ξανακάνει κόσμημα, αυτό το πρότυπο και
πρωτοποριακό για την εποχή του κτίριο του μεγάλου αρχιτέκτονα Νικολάου Μητσάκη,
που εγκαινιάστηκε επί πρωθυπουργίας Ελευθερίου Βενιζέλου και υπουργού Παιδείας
Γεωργίου Παπανδρέου, το οποίο δεσπόζει στην καρδιά της Θεσσαλονίκης, αλλά μαραζώνει
μέρα με την ημέρα από την αδυσώπητη φθορά του χρόνου. Ανοίκεια και άδικη
συμπεριφορά απέναντι σε ένα διατηρητέο κτιριακό συγκρότημα-δοχείο ζωής και
γνώσης, ακριβώς μέσα στην καρδιά της
πόλης μας. Ας επαφεθούμε στη ρήση «Βουλεύου μεν βραδέως, επιτέλει δε ταχέως». Η
ελπίδα πεθαίνει τελευταία πάντως, κύριοι ταγοί της πόλης και της πολιτείας.
«Είναι κάτι στιγμές, τρυφερές
και λεπτές, σαν κλωστές τυλιγμένες σ' αδράχτι, σε γυρνούν απαλά, σε μεθούν
σιωπηρά, σε γεμίζουν με πείσμα και άχτι», μελοποιεί ο τραγουδοποιός.
Τιμούμε τα πρώτα 100 χρόνια
αυτού του Σχολείου, θέλοντας να δείξουμε και να αποδείξουμε στους παλιούς, ότι
«Άμες δε γ’ εσσόμεθα πολλώ κάρρονες», γιορτάζοντας αυτά τα γενέθλια με έναν
τρόπο που να συνάδει όσο το δυνατόν περισσότερο στην πολυποίκιλη καρποφορία της
γνώσης που λάβαμε, αξιοποιώντας τις ειδικότητες και τις δεξιότητες των κατά
καιρούς αποφοίτων του Σχολείου μας και μόνον αυτών.
Τελικά, τιμούμε τις μνήμες μας, που είναι οι
μανάδες της σοφίας κατά Αισχύλο, οι σωτηρίες
των αισθήσεών μας κατά Πλάτωνα, οι βίγλες οι αψηλές στα φρένα μας κατά
Καζαντζάκη. Τιμούμε τις μνήμες μας, δηλαδή την ιδιωτική ιστορία και λογοτεχνία
του καθενός από εμάς.
Τελειώνοντας:
Σήμερα τιμούμε εδώ στην
όμορφη αυτή αίθουσα τα 100α γενέθλια του Σχολείου μας. Είναι η κατάληξη
μιάς ετήσιας πορείας, κατά τη διάρκεια της οποίας οργανώσαμε μία σειρά από
μεγάλες εκδηλώσεις (κοντσέρτα, συναυλίες, διαλέξεις, απότιση φόρου τιμής σε
διάσημους αποφοίτους, αθλητικές εκδηλώσεις κλπ.), καλύπτοντας όλες τις πτυχές
της πολιτιστικής, κοινωνικής και αθλητικής ζωής, όπως μάθαμε και μας έμαθαν οι
Δάσκαλοί μας και οι γονείς μας.
Συστήνουνε στα νέα παιδιά που φοιτούν σήμερα
και θα φοιτήσουν στο μέλλον στο Σχολείο μας, μπαίνοντας κάθε φορά μέσα στο
κτίριο, να σηκώνουν το κεφάλι τους επάνω αριστερά ψηλά στον τοίχο και να
βλέπουν την Θουκυδίδεια ρήση: «Ου το πένεσθαι ομολογείν αισχρόν, αλλά το μη
φεύγειν έργω αίσχιον». Εάν την ενστερνισθούν, θα τα βοηθήσει να γίνουν
καλύτεροι άνθρωποι και καλύτεροι πολίτες. Τα ευχόμαστε καλή πρόοδο και να χαράξουν
ανεξίτηλα στις μνήμες τους τα χρόνια της σχολικής τους ζωής. Μικρογραφία της ζωής
τους είναι, αλλά σίγουρα πιο τρυφερή από την μετέπειτα.
Εκλεκτοί προσκεκλημένοι μας, κυρίες και
κύριοι
Σας ευχαριστούμε θερμά που μας τιμήσατε με
την παρουσία σας σήμερα εδώ, στα γενέθλια του Σχολείου μας. Σας ευχόμαστε
ολόψυχα, υγεία και ευτυχία, προσωπική και οικογενειακή.
Ευχηθείτε κι εσείς με την σειρά σας το
Σχολείο μας να τα χιλιάσει, σε μία μαθησιακή ατμόσφαιρα γεμάτη από τη θαλπωρή
της γνώσης μεν, αλλά σε καλύτερο κτιριακό περιβάλλον δε.
Χρόνια μας και Χρόνια σας και Χρόνια του
Σχολείου μας, πολλά και καλά.
Σας ευχαριστώ θερμά
