Τετάρτη 21 Μαρτίου 2018

Ονοματοδοσία μίας οδού της Βέροιας με το όνομα «Οδός Αστερίου Κουκούδη»


Αξιότιμε κύριε Δήμαρχε
Αξιότιμες κυρίες και κύριοι, μέλη του Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου Βεροίας

Η Πανελλήνια Ομοσπονδία Πολιτιστικών Συλλόγων Βλάχων, εκφράζει την άφατη οδύνη όλων των υπερεκατό Συλλόγων-μελών της για τον αδόκητο θάνατο του λαμπρού Πολίτη της πόλης σας, του εκπαιδευτικού, ιστορικού ερευνητή και πολυγραφότατου συγγραφέα Αστερίου Κουκούδη. Ο αιφνίδιος και πρόωρος θάνατός του, συγκλόνισε όχι μόνον όλη την μεγάλη οικογένεια του Βλαχόφωνου Ελληνισμού, αλλά και όλη την επιστημονική κοινότητα της χώρας.
Ο εκλιπών δεν ήταν μόνον ένας άριστος επιστήμονας, ένας άριστος ερευνητής, ένας άριστος εκπαιδευτικός. Η φωτεινή προσωπικότητά του, η καθαρότητα των ιστορικών του απόψεων, προϊόντων πολύχρονων και ενδελεχών ερευνών, η μεγάλη του συμβολή του στην ανάδειξη και προβολή της ταυτότητας των Βλάχων, τόσο της Κοινότητας της πόλης σας, όσο και απανταχού της ελληνικής επικράτειας, ήταν καθοριστική γιά την αποσαφήνιση της ταυτότητας των Βλάχων ως βασικού και πολύτιμου συστατικού στοιχείου του Ελληνισμού.
Ο ίδιος ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας κ. Στεφανόπουλος, στο πρόλογο του τετράτομου έργου του Α. Κουκούδη «Μελέτες για τους Βλάχους», το οποίο βραβεύθηκε από την Ακαδημία Αθηνών, σημειώνει μεταξύ άλλων τα εξής:
«Ο κ. Κουκούδης μέσα από την εξιστόρηση και την αποτύπωση της πυκνής βλάχικης διασποράς, από το μητροπολιτικό τους χώρο στη ραχοκοκαλιά της Πίνδου, προς τον ορίζοντα των Νοτίων Βαλκανίων και ακόμη πιο πέρα δείχνει πόσο συνέβαλαν οι Βλάχοι στην εξέλιξη της ελληνικής αστικής τάξης στο χώρο αυτό. Η παρατήρηση αυτή σημαίνει πως οι Βλάχοι δεν θα πρέπει να θεωρούνται ως μια εξελληνισμένη ομάδα ή μια ομάδα διχασμένη ανάμεσα στις εθνικές προπαγάνδες των αρχών του 20ού αιώνα, αλλά μία ως γνήσια έκφραση της ρωμιοσύνης.
Στη μελέτη διατυπώνεται η άποψη ότι τα ερωτήματα σχετικά με την καταγωγή των Βλάχων και τη γνήσια ή φαλκιδευμένη ταυτότητά τους είναι περιττά. Κι’ αυτό γιατί είναι βέβαιο πως στον κεντρικό και βόρειο ελληνικό χώρο, αλλά και στις γύρω Βαλκανικές Χώρες, για ό,τι σοβαρό μπορεί να περηφανευθεί ο Ελληνισμός, εκπαιδευτική, οικονομική ή επαναστατική δραστηριότητα, τουλάχιστον από τα τέλη του 18ου αιώνα και ως το διαμελισμό της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, οικοδομήθηκε σε έναν ιδιαίτερα καθοριστικό βαθμό με την ουσιαστική αρωγή των Βλάχων.
Η παρατήρηση αυτή δεν έχει ως σκοπό να κολακεύσει τους Βλάχους. Είναι μία ιστορική πραγματικότητα. Από τους μέσους αιώνες της τουρκοκρατίας η συγκέντρωση κεφαλαίου και εξουσίας στον κεντρικό και βόρειο ελλαδικό χώρο εντοπίστηκε για διάφορους ιστορικούς λόγους ιδιαίτερα στον ορεινό χώρο της Πίνδου και των προεκτάσεών της, όπου κυρίως διασώζονταν τα κατάλοιπα της ρωμαϊκής και βυζαντινής λατινοφωνίας. Έτσι οι Βλάχοι προβάλουν στο νεότερο ιστορικό προσκήνιο ως μία τάξη ευπόρων κτηνοτρόφων και πραγματευτάδων, αλλά και ως κλεφταρματολοί. Από τις τάξεις αυτές προήλθε μεγάλο μέρος των δασκάλων και των πολεμιστών του γένους στη Θεσσαλία, την Ήπειρο και τη Μακεδονία, αλλά και ένα μεγάλο πλήθος από εμποροβιοτέχνες που στελέχωσαν τις ελληνορθόδοξες κοινότητες των αστικών κέντρων σε ολόκληρη σχεδόν τη Βαλκανική.
Από τα παραπάνω και από όσα άλλα τεκμηριώνει ο συγγραφέας, είναι προφανές ότι οι Βλάχοι δεν μπορούν να θεωρούνται ούτε ως ένα γραφικό υπόλειμμα του χαμένου κτηνοτροφικού βίου των βουνών, ως ένα μουσειακό είδος, ούτε ως μία μειονότητα εύκολα χειραγωγούμενη από επιτήδειους προστάτες. Οι Βλάχοι δεν είναι μειονότητα και δεν είναι μόνον οι βλαχόφωνοι ή οι φουστανελοφόροι, είναι κατεξοχήν αστοί σε ολόκληρη σχεδόν την ηπειρωτική Ελλάδα με τεράστια συνεισφορά στην οικοδόμηση της ελληνικής πατρίδας».

Δεν είναι επομένως τυχαίο το ότι ο Αστέριος Κουκούδης τιμήθηκε για το έργο του από την Ακαδημία Αθηνών και από τον ίδιο τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας. Ούτε είναι τυχαίο φυσικά ότι η πόλη της Βέροιας τον τίμησε παραδίδοντάς του το Αργυρό Κλειδί της πόλης.

Αξιότιμε κύριε Δήμαρχε, αξιότιμες κυρίες και κύριοι, μέλη του Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου Βεροίας.
Για όλους αυτούς τους λόγους και για όσα εκτενέστερα αναφέρονται στο συνημμένο αναλυτικό κείμενο των πανεπιστημιακών δασκάλων και επιστημόνων που συνεργάστηκαν μαζί του, σας καλούμε να τιμήσετε τον εκλιπόντα, άξιο τέκνο της πόλης σας, δίδοντας σε μία οδό της Βέροιας το όνομα του Αστερίου Κουκούδη.
Πόλη είναι η προβολή της ιστορίας και της κοινωνίας στο έδαφος. Είναι η αποτύπωση των κοινωνικών γίγνεσθαι σε συγκεκριμένες χρονικές συγκυρίες. Πόλη είναι οι άνθρωποί της. Και οι άνθρωποι είναι οι μνήμες τους. Ο Αστέριος Κουκούδης είναι μέρος αυτής της συλλογικής μνήμης της Βέροιας, ένα αξιομνημόνευτο διαχρονικό τιμαλφές, το δε έργο του αποτελεί πολύτιμη παρακαταθήκη για την πόλη σας.
Θεωρούμε ότι η ονοματοδοσία μιάς οδού σε Οδό Αστερίου Κουκούδη, θα κοσμήσει με την μνήμη του την πόλη σας.

Με εξαιρετική τιμή

Υ.Γ.1. Το αίτημα συνυπογράφει πλην των άλλων, το μέλος της Ομοσπονδίας μας, ο Σύλλογος Λιβαδιωτών Θεσσαλονίκης «Ο Γεωργάκης Ολύμπιος», του οποίου Επίτιμο Μέλος υπήρξε ο εκλιπών.
Υ.Γ.2. Συνημμένα, υπόμνημα με τον επιστημονικό βίο και πολιτεία του εκλιπόντος, το οποίο αναδεικνύει την μεγάλη του προσφορά στα γράμματα και στον Βλαχόφωνο Ελληνισμό.


ΥΠΟΜΝΗΜΑ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΝΟΜΑΤΟΔΟΣΙΑ ΜΙΑΣ ΟΔΟΥ ΤΗΣ ΒΕΡΟΙΑΣ
ΣΕ ΟΔΟ ΑΣΤΕΡΙΟΥ ΚΟΥΚΟΥΔΗ

Ο ΔΑΣΚΑΛΟΣ ΑΣΤΕΡΙΟΣ ΚΟΥΚΟΥΔΗΣ

Τα ονόματα των δρόμων μιας πόλης δίνουν πάντα την ευκαιρία στον σκεπτόμενο άνθρωπο να φέρει στη μνήμη του ιστορικά ή μυθικά πρόσωπα, τόπους και ημερομηνίες που έχουν συνδεθεί με γεγονότα της ιστορίας ή έννοιες ως αξίες.
Στην Ελλάδα συναντάμε το φαινόμενο, κυρίως τα μεταπολεμικά χρόνια, της μετονομασίας των δρόμων, με αποφάσεις των Δημοτικών Συμβουλίων.

Αναφέρει ο Κ. Τσιούμης, Καθηγητής Ιστορίας, ΑΠΘ:
«Ο συντάκτης του παρόντος κειμένου είχε πολλές φορές εκφράσει στην προηγούμενη διοίκηση του Δήμου ορισμένες σκέψεις για ονοματοδοσία δρόμων και στην περίπτωση αυτή πρόκειται για έναν διανοούμενο και δάσκαλο, τον Αστέρη Κουκούδη, που τιμά με το έργο του την πόλη-γενέτειρα.
Η συμβολή του στην ανάδειξη και προβολή της ταυτότητας των Βλάχων ως συστατικού στοιχείου του Ελληνισμού υπήρξε σημαντική.
Είχαμε την τύχη να συναντήσουμε, να συναναστραφούμε και να γνωρίσουμε τον Αστέρη Κουκούδη από κοντά, πέρα από τα γραπτά του.
Παιδαγωγός, δάσκαλος, ιστορικός ερευνητής, έντιμος και με αρετές κοσμοπολίτη ανδρός, γεννήθηκε στην Βέροια και πλέον ανήκει στην ιστορική μνήμη του τόπου, την  οποία ανέδειξε.
O Αστέρης Κουκούδης με το τετράτομο έργο του για την Ιστορία των Βλάχων που βραβεύτηκε από την Ακαδημία Αθηνών και αποτελεί προϊόν πολύχρονης αρχειακής και επιτόπιας έρευνας αναγορεύτηκε δικαιωματικά ο καλύτερος ιστορικός της σύγχρονης ιστορίας των Βλάχων. Μέσα από αυτό τίμησε την καταγωγή του και την πόλη του και ανέδειξε την ιστορία της Βέροιας και της ευρύτερης περιοχής της. Ο λόγος του, με άρτια επιστημονική τεκμηρίωση και πηγαίο συναίσθημα, πρόσφερε σημαντική παρακαταθήκη για το παρόν και για το μέλλον του τόπου και της χώρας και αξίζει να τιμηθεί ως άξιο τέκνο της πόλης».

Η Ιφ. Βαμβακίδου, Καθηγήτρια Νεότερης Ελληνικής Ιστορίας και Πολιτισμού του ΠΔΜ, αναφέρει:

Mors ultima ratio
Οι σπουδές του Αστερίου Κουκούδη στην Παιδαγωγική Ακαδημία Ηρακλείου Κρήτης (1982-1984), στη συνέχεια η μετακίνησή του στην Αμερική στο Gemmological Institute of America (GIA), Santa Monica, California (1987-1988) και τα πτυχία στην καλλιτεχνική μεταποιητική του κοσμήματος «Graduate Gemologist, Jewelry Manufacturing Arts Graduate», διαμόρφωσαν μια σύνθετη κουλτούρα και προσωπικότητα με έμφαση στις Τέχνες και στις Επιστήμες της Αγωγής. Η ρητορική και επικοινωνιακή δεξιότητα έχει καταγραφεί στις μνήμες γονεών και μαθητών, συναδέλφων και φοιτητών, φίλων και θαυμαστών του έργου του.
Η πρόσφατη ενασχόληση του με μεταπτυχιακές σπουδές (Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών, Πολιτισμικές Σπουδές, Σημειωτική και Επικοινωνία, Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας (2013-2015) και οι ποικίλες ερευνητικές και συγγραφικές συνεργασίες του με την πανεπιστημιακή κοινότητα αναδεικνύουν την διά βίου και διαρκή επιστημονική κατάρτισή του.
Η προσφορά του στην ιστορική και εθνική έρευνα, όπου «αποσαφήνισε  την Ιστορία των Βλάχων στην Βέροια, αλλά και στην ευρύτερη Ημαθία, αναδεικνύοντας την τοπικότητα και τις πηγές» τεκμηριώνεται στις δημοσιεύσεις και στις πολλές δημόσιες ομιλίες, με τις οποίες πρόσφερε αφιλοκερδώς γνώση και επιχειρήματα σε έναν ελεύθερο επιστημονικό διάλογο με τους Συλλόγους και τους πολίτες.
Οι παρουσιάσεις, ομιλίες και επιστημονικές διαλέξεις τεκμηριώνουν την σπουδαιότητα της αρχειακής, ιστορικής έρευνας:
·           «Contemporary Vlach identity and reality in Greece», Farserotul Society, Bridgeport Connecticut, USA, 5 July 2003.
·           «Οι Βλάχοι της μητροπολιτικής Πίνδου, τέλη 19ου αρχές 20ου αιώνα: φωτογραφική παρουσίαση», 4ο Συμπόσιο για την έρευνα του χορού, Η μουσικοχορευτική παράδοση των κατοίκων της ορεινής  περιοχής της Πίνδου και οι επιδράσεις κατά τη μετάβαση στο αστικό περιβάλλον, Αρχείο Ελληνικού Χορού, υπό την αιγίδα της Διεθνούς Οργάνωσης Λαϊκής Τέχνης I.O.V. -  In operational relations with UΝΕSCO, Βοβούσα,  16-18 Ιουλίου 2004.
·           «Η επανεργοποίηση της ρουμανικής προπαγάνδας στα Βαλκάνια: προτάσεις πολιτικής», σεμινάριο: Οι Βλάχοι και οι Σαρακατσαναίοι στα Βαλκάνια, Υπουργείο Εθνικής Αμύνης, Πεντάγωνο, Αθήνα, 27 Ιανουαρίου 2005.
·           «Φωτογραφίζοντας τους Βλάχους: μια φωτογραφία χίλιες λέξεις», Πολιτιστικός Σύλλογος Περιβολιωτών Ν. Μαγνησίας, 14 Φεβρουαρίου 2006.
·           «Η διασπορά των Γραμμουστιάνων στα 1900», Πολιτιστικός – Λαογραφικός Σύλλογος Βλάχων Σιδηροκάστρου, Σιδηρόκαστρο Σερρών, 7 Σεπτεμβρίου 2007.
·           «Οι Βλάχοι στο φακό», Σύλλογος Βλάχων Ν. Θεσπρωτίας, Ηγουμενίτσα, 26 Οκτωβρίου 2007.
·           «Η Θεσσαλονίκη των κοινοτικών αντιπαραθέσεων και η εμπλοκή του βλάχικου στοιχείου, 1900-1912», 100 χρόνια από την ίδρυση του συλλόγου Λιβαδιωτών Θεσσαλονίκης «ο Γιωργάκης Ολύμπιος», Θεσσαλονίκη, 30 Μαρτίου 2008.
·           «Οι εγκαταστάσεις των Βλάχων στην Κατερίνη στις αρχές του 20ου αιώνα», 9ο Ιστορίας, Λαογραφίας, Βλάχικης Παραδοσιακής Μουσικής και Χορών Π.Ο.Π.Σ.Β., Κατερίνη, 17 Μαΐου 2008.
·            «Οι εγκαταστάσεις των Αρβανιτόβλαχων στη Μακεδονία», 50 χρόνια βλάχικος πολιτισμός στην Ιεροπηγή, Εκπολιτιστικός - Εξωραϊστικός - Λαογραφικός Σύλλογος Ιεροπηγής, Ιεροπηγή Καστοριάς, 29 Ιουνίου 2008.
·           «Η βλάχικη παρουσία στην περιοχής της Καστοριάς», Σύλλογος Βλάχων Άργους Ορεστικού, Άργος Ορεστικό, 25 Απριλίου 2010.
·           «Βλάχικες αστικές εγκαταστάσεις στη Δυτική Μακεδονία, τέλη 19ου – αρχές 20ού αι.», 11ο Ιστορίας, Λαογραφίας, Βλάχικης Παραδοσιακής Μουσικής και Χορών Π.Ο.Π.Σ.Β., Κλεισούρα Καστοριάς, 11 Σεπτεμβρίου 2010.
·           «Βλάχοι/Αρωμούνοι σε πηγές και κείμενα του 18ου-19ου  αιώνα», Μεταπτυχιακό Σεμινάριο Φιλοσοφικής Σχολής Καποδιστριακού Πανεπιστημίου, Τμήμα Αρχαιολογίας & Ιστορίας,  καθηγήτρια Όλγα Κατσιαρδή - Hering, ακαδημαϊκό έτος 2010-11, θέμα σεμιναρίου: Από το «γένος», στο ‘Γένος’, στο ‘Έθνος’ / ‘Ρομηοί’, ‘Γραικοί’, ‘Έλληνες’ και άλλοι λαοί της Νοτιοανατολικής Ευρώπης σε κείμενα 15-19ου αι., 11 Ιανουαρίου 2011.
·           «Βλάχικοι νομαδοκτηνοτροφικοί πληθυσμοί και εγκαταστάσεις στο σαντζάκι Σερρών στα 1900», 13ο Ιστορίας, Λαογραφίας, Βλάχικης Παραδοσιακής Μουσικής και Χορών Π.Ο.Π.Σ.Β., Ηράκλεια Σερρών, 8 Σεπτεμβρίου 2012.
·           «Αρβανιτόβλαχοι στο Βέρμιο και το Βόρρα: ένα συμβόλαιο ενοικίασης καλυβικής εγκατάστασης, αρχές 20ού αιώνα», 15ο Συμπόσιο Ιστορίας, Λαογραφίας, Βλάχικης Παραδοσιακής Μουσικής και Χορών, Π.Ο.Π.Σ.Β., Νάουσα, 6-7 Σεπτεμβρίου 2014.
·           Vamvakidou, Ifigeneia,  Solaki, Andromachi & Koukoudis, Asterios, «Students of Florina’s  University Are Painting the Locality: Historic Significations», 12th World Congress of Semiotics, New Semiotics, Between Tradition and Innovation, New Bulgarian University Sofia, 16-20 September 2014.
·           Βαμβακίδου, Ιφιγένεια, Κουκούδης, Αστέριος & Σολάκη, Ανδρομάχη, «Συγκρουσιακά θέματα τοπικής ιστορίας: το μνημείο του Ολοκαυτώματος στα Γιάννενα», 1ο Πανελλήνιο Συνέδριο Κοινωνιολογίας της Εκπαίδευσης, Η έρευνα στην κοινωνιολογία της εκπαίδευσης: παρόν και προοπτικές, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, Σχολή Επιστημών Αγωγής, Παιδαγωγικό Τμήμα Νηπιαγωγών, Γιάννενα, 16-17 Οκτωβρίου 2014.
·           Κουκούδης Αστέριος Ιφιγένεια Βαμβακίδου, Σολάκη Ελένη, Μπακάλη, Φ., «Καλές πρακτικές στο 23ο Δημοτικό Σχολείο Καλαμαριάς (2014-15): διαθεματικό πολιτισμικό υλικό και σημειωτικές εφαρμογές», Συνέδριο Ετερότητας και Πολυγλωσσίας, ΤΕΠΑΕ  και Πολύδρομο, Θεσσαλονίκη.

Σημειώνουμε επίσης το πανεπιστημιακό του έργο ως:
α) επικουρική διδασκαλία στα προπτυχιακά μαθήματα στην Παιδαγωγική Σχολή του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας με θέμα τις ειδικές ιστορίες για την μελέτη περίπτωσης στους Βλάχους του 1900
β) την  αυτοδύναμη διδασκαλία στο πανεπιστημιακό πρόγραμμα Διά Βίου «Πολιτισμός, Παράδοση και Χορός»
γ) τη μεγάλη συμβολή του στο πανεπιστημιακό πρόγραμμα «Γνωριμία της Θεσσαλονίκης από Ρωσόφωνους: Ιστορία, Μνημεία, Πολιτισμός»
γ) αλλά και τις επιστημονικές ξεναγήσεις στο Εβραικό Μουσείο Θες/νίκης, που τεκμηριώνει την ακαδημαική και διεπιστημονική ταυτότητά του.

Το ιστορικό συγγραφικό έργο του, όπως βιβλιογραφικά και επίσημα καταγράφεται κρίνεται ως καινοτόμο και σπουδαίο:
·           Αστέριος Ι. Κουκούδης, Τα Μεγάλα Λιβάδια του Πάικου, Σύλλογος Μεγαλολιβαδιωτών Πάικου Θεσσαλονίκης, Θεσσαλονίκη 2000.
·           Αστέριος Ι. Κουκούδης, Η Θεσσαλονίκη και οι Βλάχοι, πρόλογος: Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας Κωνσταντίνος Στεφανόπουλος, Μελέτες για τους Βλάχους 1, Εκδόσεις Ζήτρος, Θεσσαλονίκη 2000.
·           Αστέριος Ι. Κουκούδης, Οι Μητροπόλεις και η Διασπορά των Βλάχων, πρόλογος: Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας Κωνσταντίνος Στεφανόπουλος, Μελέτες για τους Βλάχους 2, Εκδόσεις Ζήτρος, Θεσσαλονίκη 2000.
·           Αστέριος Ι. Κουκούδης, Οι Ολύμπιοι Βλάχοι και τα Βλαχομογλενά, πρόλογος: Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας Κωνσταντίνος Στεφανόπουλος, Μελέτες για τους Βλάχους 3, Εκδόσεις Ζήτρος, Θεσσαλονίκη 2001.
·           Αστέριος Ι. Κουκούδης, Οι Βεργιάνοι Βλάχοι και οι Αρβαντιτόβλαχοι της Κεντρικής Μακεδονίας, πρόλογος: Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας Κωνσταντίνος Στεφανόπουλος, Μελέτες για τους Βλάχους 4, Εκδόσεις Ζήτρος, Θεσσαλονίκη 2001.
·           Asterios I. Koukoudis, The Vlachs: Metropolis and Diaspora, Foreword: the President of the Hellenic Rebublic Mr Konstandinos Stefanopoulos, translation: Deborah Whitehouse, Studies on the Vlachs II, Zitros, Thessaloniki 2003.
·           Αστέριος Κουκούδης, Η κοινωνική ζωή στα βλαχοχώρια της Μακεδονίας 1900, Έκθεση Φωτογραφιών, Ίδρυμα Μουσείου Μακεδονικού Αγώνα, Θεσσαλονίκη 2006.
·           Αστέριος Ι. Κουκούδης, Από τη ζωή των Βλάχων στα 1900, Ίδρυμα Εγνατία Ηπείρου – Εκδόσεις Καπόν, Αθήνα 2008.
·           Asterios I. Koukoudis, The Life of the Vlachs in 1900, translation: Judith Pink – Megas, Egnatia Epirus Foundation – Kapon Editions, Athens 2008.
·           Астериос Ј. Кукудис, Власите: Метрополи и Дијаспора, Студии за Власите, Превод, предговор и коментар: никола минов, Скопје, 2013.
·           Βασίλης Κ. Γούναρης - Αστέρης Ι. Κουκούδης, «Από την Πίνδο ως της Ροδόπη: Αναζητώντας τις εγκαταστάσεις και την ταυτότητα των Βλάχων», Ίστωρ 10/1997, σελ. 91-137.
·           Asterios I. Koukoudis, «The Vlachs: Metropolis and Diaspora, Introduction, assessment, and conclusions», The Newsletter of the Society Farsarotul, Vol.XVI, Issues 1&2, Fall 2002/Spring 2003, σελ.1-17.
·           Αστέριος Κουκούδης, «Το ιστορικό των Βλάχων της Ανατολικής Μακεδονίας», (Ξάνθη, 25-26 Σεπτ. 2004), Πρακτικά 1ου-7ου Σεμιναρίων Λαογραφίας & Βλάχικων Παραδοσιακών Χορών, Ημερίδων Πανελλήνιων Ανταμωμάτων, Επιμέλεια: Κ. Αδάμ, Πανελλήνια Ομοσπονδία Πολιτιστικών Συλλόγων Βλάχων, σελ.192-203.
·           Αστέριος Κουκούδης, «Αστική Σχολή Βαρδαρίου 1866 – 57ο Δημοτικό Σχολείο Θεσσαλονίκης 2007», Θεσσαλονικέων Πόλις, Παράρτημα Τόμου 22, Θεσσαλονίκη Ιούνιος 2007, σελ.1-48.
·           Αστέριος Κουκούδης, «Η μεσαιωνική Μεγάλη Βλαχία και η βυζαντινή κοινοπολιτεία», Ίστωρ 15/2009, σελ. 49-63.
·           Αστέριος Κουκούδης, «Πληθυσμιακές έξοδοι από τον Ασπροπόταμο: τέλη 18ου – αρχές 19ου αιώνα», Πρακτικά 9ου Συμποσίου Ιστορίας – Λαογραφίας και Βλάχικης Παραδοσιακής και Χορού, Π.Ο.Π.Σ.Β., Ο Ασπροπόταμος στο χώρο και το χρόνο, Φιλεκπαιδευτική Αδελφότητα Τζούρτζας της Αθαμανίας (Φ.Α.Τ.Α.), Τρίκαλα 2009, σελ. 116-129.
·           Αστέριος Κουκούδης, «Αστική Σχολή Βαρδαρίου (1897-1922): ιστορικές τομές και προέλευση μαθητών», Πρακτικά Συνεδρίου Τοπική εκπαιδευτική ιστορία: δάσκαλοι και δασκάλες μιλούν για την ιστορία των σχολείων τους, πρόλογος – επιμέλεια: Χρήστος Τζήκας, Επίκεντρο, Θεσσαλονίκη 2009, σελ.37-50.
·           Αστέριος Κουκούδης, «Αστική Σχολή Βαρδαρίου (1897-1922): ιστορικές τομές και προέλευση μαθητών», Πρακτικά Συνεδρίου Οι εκπαιδευτικοί γράφουν και μιλούν για την ιστορία των σχολείων της Θεσσαλονίκης, Τομέας Παιδαγωγικής - Ι.Α.Ν.Ε., Φιλοσοφική Σχολή Α.Π.Θ. & Κέντρο Ιστορίας Θεσσαλονίκης, Δήμος Θεσσαλονίκης, Θεσσαλονίκη 2010, σελ.58-75.
·           Αστέρης Κουκούδης, «Η συμβολή των Βλάχων στον Ελληνικό Αστισμό: το παράδειγμα της Θεσσαλονίκης, 1821-1912, Πρακτικά Ημερίδας: Οι Βλάχοι στη Θεσσαλονίκη, Πανελλήνια Ομοσπονδία Πολιτιστικών Συλλόγων Βλάχων – Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών, Θεσσαλονίκη 22 Ιανουαρίου 2011, σελ. 9-16.
·           Αστέριος Κουκούδης, «Οι Βλάχοι στη Νάουσα του 1821: στοιχεία και ενδείξεις διαχρονική παρουσίας», Μελετήματα Ημαθίας, Έτος Γ’, Τόμος 3 (2011), Εταιρεία Μελετών Ιστορίας και Πολιτισμού Ν. Ημαθίας, Βέροια 2012, σελ.: 293-318.
·           Αστέριος Κουκούδης, «Ηράκλεια Σερρών: μια συλλογική βλάχικη Οδύσσεια», Σερραϊκά Χρονικά, (υπό έκδοση)  17ος τόμος, Ιστορική και Λαογραφική Εταιρεία Σερρών & Μελενίκου, Αθήνα 2013.
·           Αστέριος Κουκούδης, «Η ένταξη των Βεργιάνων Βλάχων στην ελληνική πολιτεία: προκλήσεις, αποκλίσεις και επιπτώσεις, (1912-1940)», Εταιρεία Μελετών Ιστορίας & Πολιτισμού Ν. Ημαθίας, Επιστημονικές Ημερίδες Τοπικής Ιστορίας – 2, Μιλάμε για τη Βέροια του 20ού αιώνα, 1910-1925: από την αυτοκρατορία στο έθνος, Βέρροια 2013, σελ.109-124. 
·           Κουκούδης, Αστέριος, Βαμβακίδου, Ιφιγένεια (2015), «Χαρτογραφώντας τη βλάχικη διασπορά στα Βαλκάνια», Διεθνές Συμπόσιο: Πολιτισμός και Χώρος στα Βαλκάνια (Θεσσαλονίκη 21-22/11/2014), Τμήμα Βαλκανικών, Σλαβικών και Ανατολικών Σπουδών Πανεπιστημίου Μακεδονίας, Θεσσαλονίκη: Εκδόσεις Πανεπιστημίου Μακεδονίας, σ. 89-107.

Πρόσθετη επίσης και αξιέπαινη η συμβολή του στην ψηφιακή ιστοριογράφηση:
·           Συλλογή, ψηφιοποίηση και τεκμηρίωση 800 ασπρόμαυρων φωτογραφιών με κεντρικό θέμα τους βλάχικους πληθυσμούς στα τέλη του 19ου και τις αρχές του 20ού αιώνα. Δωρεά στο Αρχείο του Μουσείου του Μακεδονικού Αγώνα στη Θεσσαλονίκη.

Θυμίζουμε τα λόγια του από τον πρόλογο της μεταπτυχιακής διπλωματικής του εργασίας:
«Το 2014, βρέθηκα να εργάζομαι στο 23ο Δημοτικό Σχολείο της Καλαμαριάς μετείχα στο Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών, Πολιτισμικές Σπουδές Σημειωτικές Δομές και Πρακτικές της Παιδαγωγικής Σχολής - Τμήμα Νηπιαγωγών του Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας. Τότε μου δόθηκε η ευκαιρία να δω από μια διαφορετική οπτική γωνία τις ιστορικές ταυτότητες. Παράλληλα, είχα να διδάξω το μάθημα της Ιστορίας στην ΣΤ’ τάξη της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης. Είχα να μιλήσω στα παιδιά για μια περίοδο κατά την οποία δομήθηκε και διαμορφώθηκε η αίσθηση του σύγχρονου Έλληνα. Αναμφίβολα το μάθημα της Ιστορίας, το σχολικό εγχειρίδιο και το διδακτικό περιβάλλον δομούν για τα παιδιά συνθήκες σύνθεσης αντιπροσωπευτικών εικόνων στο μυαλό τους. Έρχονται σε γνωριμία με την απόλυτα καταλυτική  περίοδο της Ελληνικής Επανάστασης, όταν οι Έλληνες έθεσαν τα θεμέλια του πρώτου, σύγχρονου ελληνικού κράτους. Έτσι, με την τριπλή πια ειδικότητα του δάσκαλου, του ιστορικού ερευνητή και του μεταπτυχιακού ερευνητή στον οπτικό γραμματισμό, αναρωτήθηκα αν τα παιδιά μπορούν να συνθέσουν και να αναπαράξουν ένα μέρος της Ιστορίας. Αν τα παιδιά, έστω και το μικρό δείγμα της ΣΤ’ τάξης που δίδασκα, μπορεί να ανασυνθέσει και να μας μεταφέρει την εικόνα του ανθρώπου, που από ραγιάς μιας ανατολίτικης πολυεθνικής αυτοκρατορίας μεταλλάχθηκε σε πολίτη ενός σύγχρονου ευρωπαϊκού έθνους/κράτους. Ποιος είναι άραγε για τα παιδιά ο Έλληνας, ποια είναι η εικόνα του, που έζησε και έδρασε στα χρόνια του 1821; Η ιδέα για μια μεταπτυχιακή διπλωματική εργασία γεννήθηκε».

Γράφει ο Γ. Συνεφάκης, τ. Πρόεδρος του Συλλόγου Λιβαδιωτών Θεσσαλονίκης «Ο Γεωργάκης Ολύμπιος» και πανεπιστημιακός της Πολυτεχνικής Σχολής του ΑΠΘ:

«Τοπωνύμια και τοπόσημα είναι «Αι επιγραφαί γεγλυμέναι επί του εδάφους», όπως εύστοχα παρατηρούν οι καθηγητές Κατσάνης και Προκόβας, οι οποίοι έχουν ασχοληθεί επισταμένως με τα ζητήματα των τοπωνυμίων και τοποσήμων, κυρίως για ορεινούς οικισμούς, αλλά και γενικότερα για τις πόλεις και κωμοπόλεις.
Η αποτύπωση της ιστορίας στο έδαφος, καθώς και η σημασιολογική και σημειολογική ονοματολογία των σημείων αναφοράς των επί μέρους στοιχείων της, αναφέρεται στην ιστορική διαδρομή ενός οικισμού, μιας πόλης, ενός έθνους και την καθορίζουν δυο βασικές συνιστώσες: Οι Άνθρωποι και ο Τόπος. Ανάμεσα σ' αυτές, υφαίνεται και δομείται η προσωπικότητα των κατοίκων, η ιδεολογία τους, ο πολιτισμός τους, η πολιτική ιστορία τους, η οικονομία τους, το πολίτευμά τους και γενικότερα σκιαγραφείται η πολυσχιδής φυσιογνωμία τους.
Ο χαρακτήρας και το πνεύμα ενός συγκεκριμένου τόπου, συλλαμβάνεται ως μία ολότητα μνήμης, ιστορίας, μύθου, λόγου, κοινωνικών δομών και ανθρωπογεωγραφικών επικρατειών. Ο τόπος και ο κάθε τόπος, καθώς και η ονοματοδοσία τους, υποβάλλει νοηματικούς κανόνες και όρια, οι οποίοι εκπέμπουν πολιτισμικά μηνύματα. Οι συναισθηματικοί δεσμοί της κοινωνίας ως προς αυτά, είναι πολύ ισχυροί και αυτό τα καθιστά ‘αιώνια’, ακόμη και όταν τυχόν παύσουν να υπάρχουν.
Σε αντίθεση, τώρα, με την τυχαιότητα των διαφόρων γεωφυσικών ή αστικών χαρακτηριστικών, που αξιοποιούνται από τον εγκέφαλο μας ως σημεία αναφοράς, υπάρχει και μια ειδική κατηγορία τοποσήμων, τα οποία έχουν τοποθετηθεί ή ονοματοδοθεί επί τούτου.
Τα ονόματα των οδών, δηλαδή τμημάτων του αστικού ιστού, είναι ιδιάζοντα τοπόσημα, τα οποία εκλαμβάνονται αυτομάτως ως σημεία αναφοράς της πόλης, καταλαμβάνοντας θέσεις μειζόνων ή ελασσόνων κομβικών σημείων στον μνημονικό μας χάρτη, ανάλογα με την εμβέλειά τους στον αστικό ιστό.
Έτσι, ένα όνομα οδού, ανεξάρτητα από την θέση που έχει στην ιεράρχηση του οδικού συστήματος μιάς πόλης, θα ανασύρεται και θα προβάλλεται στο υποσυνείδητο ή και στη συνείδηση των πολιτών της, κάθε φορά που η μνήμη τους θα ανατρέχει στη σχετική περιοχή της πόλης.
Με την έννοια αυτή, η ονοματοδοσία μιάς οδού με ένα όνομα φορτισμένο ιστορικά, λόγω της προσφοράς του στην τοπική κοινωνία και στον ευρύτερο κοινωνικό χώρο, στην ουσία δημιουργεί και προσδίδει μία «ταυτότητα» στο τμήμα αυτό του αστικού ιστού, καθιστώντας το επώνυμο και διακριτό, αλλά κυρίως μεταφέροντας συναισθηματική και αξιακή φόρτιση, αποτυπώνοντας ανεξίτηλα το έργο του τιμωμένου, καθιστώντας το τμήμα της συλλογικής κοινωνικής αστικής μνήμης.
Συνοψίζοντας, προσωπικά πιστεύω ακράδαντα, ότι η εν γένει κοινωνική και επιστημονική προσωπικότητα του αείμνηστου Αστερίου Κουκούδη, αξίζει να αποτυπωθεί με την απόδοση του ονόματός του σε μία σημαντική οδό της γενέτειράς του πόλης της Βέροιας, την οποία οδό θα κοσμεί με την μνήμη του».

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου